ምስ በዓል ኩስቶ ደኣ ‘like’ መጋብርቲ ዘይኮንና!

      ወልፊ ኮመንት ዘለዎም ሰባት ከምዘለዉ ኩሉ ዝኣምነሉ ሓቂ’ዩ። እዞም ሰባት ኮመንት ዝበዝሓ ጉዳይ ወይ ኣርቲክል ኣብ Facebook ምስ ረኸቡ፡ በቃ መውዓሊ ረኺቦም።
ሸት-ተዓርገም ኣንታ ወዲ…….’
ሎሚ ለባም-ለባም ዝጻወት ጽሉል ዝበሖ ወለዶ በጺሕና ኣሎና፡፡ ኩሉ ይወራዘ ኩሉ ይዛረብ ዝሰምዕ ዘየሎ። ጽሑፍ ኣምቢቡ ዘይኮነ ኮመንት ኣምቢቡ ኮመንት ዝህብ፡ ብዙሕ ድማ ናይ ምውርዛይ ወልፉ ንምርጋፍ ብወኒ ካሙቻኡ ሰብሲቡ ይረጋረግ። 
ኮተቴ ዘመነ ግርምቢጥ
ይደሊ ሓንቲ ፖስት
ዘለዋ ብዙሕ ኮመንት
ይረክብ ከኣ ላዕልን ታሕትን ገይሩ ዘይስሕት፡
ትሕዝቶ ዘይዓጦ፡ ይጽብጽብ ንባዓል መን ከምዝፈልጥ፡
ሹዑ ይወጣወጥ እንታይ ከም ዝሕንጥጥ ኣይፈልጥ!
        እዞም ሰብ ወልፊ ሓንቲ መዐየሪት ኣላቶም! ማለት ንኹሉ ነገር ብሓደ ኣተሓሳስባ’ዮም ዝርእይዎ። እቲ ዘለዎም ደረጃ ፍልጠት ድማ መዐዘቢ ጥራይ ክኸውን ዝግባኦ መፍረዲ ይጥቀሙሉ።
ኣብ ውሽጢ ዓዲ ባህልና ሰቲሩና ነይሩ! ስደት ስዲ ግን ጎሓፍናን ጽላሌናን ባቃ ናብ ደገ ጀረሰ። ዝተሰማዓካ ክትዛረብ ፈጣሪ ዝሃበካ መሰል‘ዩ። እንተኾነ ንኻልእ ሰብ ዝሃሲ ከይከውን ጥንቃቐታት ምግባር ኣገዳሲ’ዩ።
ኣብዚ ግዜ ንነብስኻ ዘይምምሳል ገኒኑ ይረአ’ሎ። ደጋፊ ስለ ዝኾንካ ከም ናይ ዓምና ጌርካ ክትዛረብ፡ ከም ወዳኢ ኮንካ ክትቀርብ ግን ነውሪ። ተቓዋሚ ኮንካ ድማ ግድን ተኣሲረ ክትብል፡ ወይ ዘላ ሕማቕ ነገር ከምዘሕለፍካ ክትዛረብ? …….. በጃኻትኩም ሓደ ሃገርን ህዝቢን ከመሓድር ዝኽእል ሃናጺ ስነ-ሓሳብ ክህልወና ኣለዎ። ጸርፊን ትምክሕቲን ንጎረባብትና ኣይጠቐሞምን። ሆ ይበሃል ኣሎ ኢሎም ብዘይ ራኢ ሆ ዝበሉ ኣበይ ኣለዉ ተዓዘቡ?!

       ብጽሖ ኣብ ማሕበራዊ ሚድያ፥ ሰባት መሓዝቶም ንዝጠቅዕዎ ትሕዝቶ ኮመንት ወይ ላይክ እንተዘይገበሩ፡ ኣብ መጻኢ ዘካፍልዎ ፖስት ሰማዒን ረኣይን ኣይህልዎን እዩ ንዝብል ስክፍታ እቲ ኣዝዩ ኣሰካፊ ጉዳይ ኮይኑ ኣሎ። በቃ ማሕበራዊ ሜድያ ግበረለይ ክግብረልካ ኮይኑ ተሪፉ። ንገሊኡ ይጸርፍ ንዝፈልጦም ይውድስ፡ መምጽኢ ነገር ተገዲፉ ካልእ ሌላን ጉሌላን ይፍጠረሉ፡ መን ንመን ይድግፍ ምህላዉ ንጹር መልስን ግብረመልስን ትስእነሉ። እቲ ብደገ ዝዕዘብ ካልእ ምንባብ ገዲፉ ብተምሳጥ ጸርፊ ከንብብ ጭንን ክብል ጸሓይ ትዓርቦ።
ብሂል ሎሚ ኣብ ማሕበራዊ ሜድያ።

‘እዛ እገለ ዝጸሓፋ ደስ ክትብል፡ Like እባ በለሉ!’ ኖ ምስ በዓል ኩስቶ ደኣ Like መባህልቲ ዘይኮንና።' ድዩ ዝበለ Dan Haile Malu
ቀደም ኣቦታትና ክምስሉ እንከለዉ፡ ዘረባ ብደመና ጸሎት ብጽሞና ይብሉ ነይሮም። ኣብ ዘመንና ድማ ጸሎት ብላይቭ፡ ኣሜን ብኮመንት፡ ቤተ-ጸሎት ኣብ Facebook page ኮይኑ። ከምዚ ውድድር፡ እዋእ ኩስቶ ኣጸላልያኡ ክጽብቕ። ናይ ኩስቶ’ሞ ገለዓይነት ክበሃል ጀሚሩ’ሎ። ንሕና ንፈልጥ ጸሎት በይንኻን ገዛ ዓጺኻን፡ ሎሚ ግን እንድዕሉ……
ኮተቴ ወለዶ ሎሚ ምስ ልቢና ኢና ተወሊድና፡ ካብ ኣያታትና ዝኾነ ማዕዳ ኣየድልየናን ብዝዓይነቱ፡ ብዘይ ስኽፍታ ድላዮም ከም መንደረጋሕ ዉልቃዊ ሂወቶም ኣብ ላይቭ ቪድዮ ዝዝርግሑ፡ ትንግርቲ ዝኾኑ ወለዶ’ዮም። ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ዝራባሕ ዘሎ ምጽልላምን ጸርፍን ኣብ ማእከልና ዝጭበጥ ኣሕባሪ ሓሳብ ከይህሉ ይገብር ብምህላዉ፡ ኽትበዳደል ጥራይ ትውዕለሉ መድረኽ መለሳኡ ውድቀትን በይንኻ ምትራፍን ጥራይ ምዃኑ ምግንዛብ።
ሹም ዑቕቢት ግርሙ፡ ከምዚ ክብል ማሰ ኢሉ …..
በዓል ዒንቶ
ኣባ ጅጎ ኢሎም በዓል ዒንቶ !
ኸምዚ ኸማይ ሰበይቱ ትሙቶ
ካብ እንጌርኡ ክስእን ንእሽቶ
ካብ ቆሎኡ ክስእን ዕኳቶ
ካብ ጸባኡ ክስእን ፍያቶ
ሰብ ዝኾነ ንገዝኡ ምስ ኣቶ
ንበይኑ ኽተርፍ ኣብታ ባይቶ።
ዝገርመኒ ነገር፡ ሃለውለው ምባል ከም ስራሕ ዝሓዝዎ ብዙሓት’ዮም፡ ከም ናይ በዓል ኩስቶ ዝኣመሰላ ባህላውያን ተራፒስት ምክትታልን ናተን ቪድዮ ሼር ምግባርን ምስ ምንታይ ይቑጸር? ብዙሓት’ኳ ኣለዉና ሰብ-ቁምነገር።
ካብ መሃሪ ትሕዝቶ ርሒቑ ናብ ላግጽን ምትራኽን ዝቐርብ ትሕዝቶታት ዘካፍሉ “ኣርሓታት-ጓይላ ፈይስቡክ” ዕላማኦም ብዝሒ ኮመንት/ላይክ ኣዋህሊልካ ወነንቲ ዝበዝሑ ሰዓብቲ ንምዃን ጥራይ ከምዝኾነ ምርዳእ !

ኤዲተር፡ Temesghen Abraha

መግለጺ ህዝባዊ ሕርፍና ኣዝማሪኖታት

                                                    ሓራይፍ ከመይ ድዮም? ዉዱኣት!

ሓሪፍ ኣብ ዘለዎ ቦታ ተላሓጺጹን ምስ ኩነታት ተናጒዑን ወፊሩ ዝኣቱ፡ ብዛዕባ ዘይፈልጦ ዘይዛረብን፡ ሰብ ዘኽብርን ንዝተደርበሹ ድማ መጀመርያ ብማዕዳ ዳሓር ከኣ ቁሩብ ኣሕፍስ ኣቢሉ ዝኖክዕ’ዩ።
ብዙሓት ደቂ ኣስመራ፡ ኣዝማሪኖታት ኢና ኢሎም ሰብ ክጻረፉን ብሓውሲ ሕጨጫ ሰብ ከዳኽሙን ክዝልፉን ልቸንሳ ከምዝተዋህቦ ገይሮም ዝወሰድዎ ኣይተሳእኑን። ሓራይፍ ከምዝብልዎ እንተኾይኑ፡ ብዙሓት ካብ ደቂ ኣስመራ ፋራታት ምዃኖም ኣንዳዕዲዖም ኣብ ዝተፈላለዩ ማሕበራዊ ሜድያታት ገሊጾም’ዮም።

ስነ-ጥበበኛ ሲልቫና፡ ወዲ ኣስመራ ‘የ ዝፈቱ፡ ወዲ ኣስመራ ኣሕሊፉ ኣይህበካን’ዩን ካልእን ብምባላ፡ ኣብ ማሕበራዊ ሜድያ ዋዕ-ዋዕ ኣቢላታ ቀንያ።

ወሃቢ ቃል ናይ ሕማመይ ኣብ ትዊተር ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ‘ሂወትካ ክትልውጥ ትኽእል ሓንቲ መጽሓፍ እኳ ኣንቢብካ ዘይትፈልጥ ጎደናታትን ካፈታትትን ኣስመራ ከም ጻዕዳ ኢድካ ስለዝፈልጥካዮም ኣዝማሪኖ ከስምየካ ይኽእል’ዩ፡ ሓሪፍ ግን ኣይገብረካን’ዩ። ስለዚ ኣዝማሪኖ ካብ ናዕ-ናዕ፡ ሴዴኖ፡ በርሰሜሎን መፍለይ የብለንን’ ዝብል’ዩ።

ሓሪፍ ክልዓል እንከሎ፡ ፍርነት ክለዓል ግድን’ዩ። ፍርነት ብ ፍር-ፍር ዝበሃል ቫይረስ ዝመጽእ ሕማም ኮይኑ፡ ክቱር ዘይምትሕብባር፡ ናይ ዘራዓይ ኣዘራርባ ምጥቃም፡ ነገራት ዘይምርዳእ፡ ኣብ ኩሉ ከም ፈላጥ ጦብሎቕ ምባል፡ ዘየጸብቐልካ ክቡር ክዳውንቲ ተኸዲንካ ኣብ ማሕበራዊ ሜድያ ምፕስታት፡ ብሓጺሩ ኣብ ዘይ-ኣርማድዮኻ ከም ምእታውን ካልእን ዝንጸባረቐሉ ባህርያት’ዩ። ንመተሓሳሰቢ ግን ዘይተማህረ ወይ ፊደል ዘይቆጸረ ምስ ፋራታት ኣይቁጸርን’ዩ። ተማሂሩ ወይ ፊደል ቆጺሩ ጠቕላላ ኣብ ኣተሓሳስባኡ ዘይልወጥ ግን ኤእ. . . መዝገበ ቃላት ሓራይፍ ኢረር(error) ኢላትና።

ካብ ኩሉ እታ ማራ ንሓራይፍ ተተግግ ግን፡ ፋራታት ንዓርኮም ኣብ ከንፈራ እንዳሰዓሙ ኣብ Facebook ዘእትዉዎ ስእሊ’ያ። በዚ ምኽንያት ድማ’ይዮም ናይ ሕማመይ ን ፋራታት ጉዑሎት ኢሎም ክጽውዕዎም ዝጀመሩ። ካብ ዘይበሰለ ጉዕ ዝረዓመ ምዃኑ’ዩ።
እዞም ፍሉይ ባህላዊ ሳጓታት ዝጸዋዉዑ ኣህዛብ ወንጌል ሓራይፍ መእንቲ ክበጽሖም ሓደ ዝተቸመከ ሰባኺ ባሕሪ ሊብያ ሰጊሩ ከምዝበጽሖም ክግበር ከምዘለዎ ተነብዩ’ዩ። ኣብ ሰሜን ኣመሪካ ዘለዉ ድማ ኣብ ተሌቪዥን መደብ ሓራይፍ ክፍኖ ሕቶ ቀሪቡ ከምዘሎ ተፈሊጡ’ሎ። ኣብ ኣፍሪቃ ዘለዉ ድማ ካብ ካርቱም ወይ ካምፓላ ፈነወ ሬድዮ ክህሉ ኣስሚሮሙሉ።

በዚ መሰረት፡ ኣዝማሪኖን ጉዑሎት ዳርጋ ሓደ ደረጃ ከምዘለዎም ዝገልጽ ሓድሽ ስነ-ሓሳብ ይምዕብል ከምዘሎ ተፈሊጡ’ሎ። እዛ ሓዳሽ ጉጅለ ድማ ‘ጉጅለ ዘይውዱኣት’’ ተባሂላ’ላ።

ኣብ ማሕበራዊ ሜድያ ጸርፊ ምስ ናይ ሕማመይ ዝመጸ ምዃኑ ብዙሓት ዝሰማምዑሉ ሓቂ’ዩ። ናይ ሕማመይ ኣብ ብዙሕ ነገሮም ወዱኣት’ኳ እንተኾኑ፡ ስምዒታውያን ምዃኖም ሓራይፍ ኣያታቶም ወትሩ ዝገልጽዋ ቅሬታ’ያ።
ደቂ-ሹቕ ዝበሃሉ ክፋል ናይ ሕማመይ ድማ እቶም ንማሕበራዊ ሜድያ ተቖጻጺሮም ዘለዉ’ዮም። ዝተፈላለዩ ከዋክብቲ Youtube ደቂ ሹቕ ከይሓዝካ ዝኸውን ነገር ከምዘየለን፡ ደቂ ሹቕ ቤላ ዝበልዎ ቪድዮ ኩሉ ሰብ ከምዝርእዮን ይገልጹ።

ኣካየድቲ ስራሕ ናይ ዓበይቲ ቻነላት ኤርትራ ድሌታት ናይ ሕማመይን ደቂ-ሹቕን ንምምላእ ብዙሕ ሃለኽለኽ ከምዝብሉ ተዓዚብኩም ኣለኹም። እቲ ሓያል ናይ Dislike ኩነታት ኣብ ልዕሊ ገለ ስነ-ጥበበኛታት ብዕርቂ ምዝዛሙ ድማ ንገሊኦም እፎይታ ንገሊኦም ድማ ትምህርቲ ኮይኑዎም ከምዘሎ ተዓዚብና ኣሎና።

ሓደ ናይ ሕማመይ ዉዱእ ክኸውን ትሪም-ትሪም ኣቢሉ ጁባኡ ፋካ ክመልኣ ኣለዎ። ምኽንያቱ ፋካ ረኣየለይ ክብል እንተጀሚሩ፡ ናብ ደረጃ ካምባና ስለ ዝወርድ’ዩ። ንባዕላ እታ ውዱእ እትብል ማዕርግ ክትወሃበካ ‘ውን ብቁጠባ ርእስኻ ምኽኣል ኣስሚሮሙላ ኣለዉ።

ሓሪፍ ምስ ምዕባለታት ዓለም ማዕረ እንዳኸደ ንሂወት ክሓልፋ ብዙሕ ሽጣራታት ዝጥቀምን ምስ ግዜ ዝኸይድ ኣለባብሳ ዘዘውትርን እዩ። ኩሉ ሰብ ሓሪፍ ኮይኑ ክቐርብ’ዩ ዝፍትን፡ እንተኾነ እዘን ዝተጠቐሳ ነጥብታት ዘማልእ ሰብ ግን ኣዝዩ ወሑድ’ዩ። ስለዚ ሓሪፍ ዝበሃል ኣብ ጉጅለ ኣዝማሪኖ ጥራይ ዘይኮነ ዝርከብስ ኣኣብ ቦታኡ ዉዱኣት ሓራይፍ ከምዘለዉ ሓላፊ ህዝባዊ ርክባት ናይ ሓራይፍ ኣብቲ ዘዳለዎ ጋዜጣዊ መግለጺ ኣፍሊጡ።

ጉዳይ ኤርትራ ብዘይ ምትእትታው ሓራይፍን ናይ ሕማመይን ፍታሕ ከምዘይርከቦ ማእሙና’ዩ። ዓወት ሓራይፍ ናይ ግድን’ዩ። እንተኾነ ብዙሓት ሰባት ማዕርግ ሓራይፍ ዘይብሎም ክነሶም ኣብ ሶሽያል ሜድያ ከም ሓራይፍ ኮይኖም ንህዝባዊ ሕርፍና ኤርትራ ክመርሑ ይፍትኑ ምህላዎም ኣተሓሳሳቢ ጉዳይ’ዩ።
እዞም ሰባት ድማ ዲጂታል ጎዑሎት ተባሂሎም ክጽውዑ ምዃኖም ተፈሊጡ’ሎ።

ኤዲተር፡ ተመስገን ኣብርሃ
ስእሊ፡ ፊልሞን ኣለምሰገድ

ሰረቕቲ ጥበብ ሃገርና - ብዘይ ጠስምኻ ወለል፡ ብዘይ ዙርያኻ ሸነን ይኣክል!

ስነ-ጥበበኛታትን ጋዜጠኛታትን ነናሓድሕዶም ክከባበሩ እጽንሓለይ ዘይበሃል ናይ ስራሕ ስነ-ስርዓት’ዩ። ወልቀ ሰብን ስራሕን ፈላሊኻ ምርኣይ ድማ እቲ ብዙሕ ኤርትራዊ ዘይፈልዮ ነገር ኮይኑ’ሎ።

ንኣብነት Ella records ኣልዒልካ ርእይቶ ምሃብ ቅቡል’ዩ፡ ዮኤል ኢልካ ምዝራብ ግን ነውሪ። ምኽንያቱ ኣብ ውልቃዊ ሂወት ሰብ ምእታው ስለ ዝኸውን። ፊልሞን ሓጎስ ወይ ዘካርያስ ካብ EriSat ፈሊኻ ምርኣይ ኣገዳሲ ይመስለኒ። ኮምፕዩተር ተባላሽያትካ ቢልጌትስ ኣዳኹሙኒ ምባል ዝዓይነቱ’ዩ……..።

ስነ-ጥበብ ሃገርና ክምዕብል ዘይደሊ ኤርትራዊ የልቦን። ኣፍቃሪ ስነ-ጥበብ ግን እቲ ዝምነዮ ስርሓት ክሳብ ሕጂ ጭሕሚ ሰበይቲ’ዩ ኮይንዎ ዘሎ። እዚ ተሳኢኑ ክንሱ፡ ፊልም ተመሪቓ፡ መጽሓፍ ተመሪቓ፡ ሓዳስ ቻነል ወጺኣ ዝብል ዜናታት ጸሚምና። ጥበብ ኣብ ርቀት ፈጠራዊ ስራሕ ደኣ እምበር ብመጠን እቲ እትሳተፈሉ ናይ ጥበብ ዓውድታታን እተፍርዮም ብዝሒ ፍርያትን ኣይኮነን ዝምዘን።

ካብ ኩሉ ዝመረረ ግን ሱር ዝሰደደን ዝተጠልዐ ስርቂ ስነ-ኣእምሮኣዊ ዋንነት ሳዕሪሩስ ንርኣይኡን ሰማዒኡን እውን ዘሕፍር ኰይኑ ኣሎ። እዚ ግህሰት እዚ፡ 'ሳዕሪሩ ተለሚዱ' ቢልካ ክግደፍ እንተ ዀይኑ፡ ዕንወት ነቲ ብዘገምታዊ ጕዕዞ ክሳለ ዝጸንሐ ስነ-ጥባባዊ ስርሓት ሃገርና ጥራይ እዩ ከስዕብ።

ስነ-ጥበባዊ ፍርያት ሃገርና ኣብ ርእሲ’ቲ ትሑት ኣታዊታቱን ትሑት ተሞኲሮኡን፡ ልዑል ናይ ስርቂ ኩነታት ዝረኣዮ ኢንዱስትሪ’ዩ። ብፍላይ ተዛረብቲ ቋንቋ ትግርኛ ዝኾኑ ኢትዮጵያውያን ስነ-ጥበበኛታት ኣብ ዝተረኽበት ቃለ-መሕትት፡ ኤርትራውያን ስነ-ጥበባዊ ስራሕና ሰሪቖሞ እናክብሉ፡ እናሰማዕናዮ ዝዓበና ደርፊታት ኤርትራ ናትና’ዩ ክብሉ ጸሚምና። ኤርትራውያን ስነ-ጥበበኛታት ድማ ናይ ፊልም ስክሪፕት፡ ግጥሚ፡ ዜማን ካልእን ምስራቕ ልሙድ’ዩ።

እዚ ተርእዮ ግን ብምኽባር መሰል ደረስቲ (Copyright) ጥራይ እዩ ክፍወስ ዝኽእል።
ኣብ ዝፈርዩ ዘለዉ ሓደስቲ ፊልምታትን ኮሜዲታትን ናይ ብሉጻት ስነ-ጥበበኛታት ደርፊታትን ክላሲካልን ቆራሪጾም ክጥቀሙ ይረኣዩ’ለዉ፡ እንተኾነ ንዋና ናይዛ ደርፊ ዝኸፍልዎ ነገር ከምዘለዎም ዝፈልጡ ኣይመስለኒን፡ ወይ ከኣ ሕጋዊ ፍቓድ ምሕታት ኣገዳሲ’ዩ። እንተኾነ ካብዚ ዓመት’ዚ ኣብ YouTube ጀሚሩ ዘሎ መስርሕ ናይ Copyright ንኣፍረይቲ ብሉጽ ስራሕ እፎይታ ዝህብ’ዩ።

ኣብ Youtube ዝኾነት እትኣቱ ቪድዮ ልዕሊ 30 ካልኢታት ንሓንቲ ደርፊ እንተተጠቒምና፡ ንወናኒ ጥበብ እንኸፍሎ ገንዘብ ከምዘሎ ክንፈልጥ ይግበኣና። እዚ ድማ ብ Signwave detector ብዓቐን ህርመት ናይ ደርፊ ብምውድዳር ከምዝትግበር ይፍለጥ። ኣብ’ቲ ደርፊ ዝኾነ ለውጢ ወላ ይገበር ድማ እዚ detector ብዘይ ዝኾነ ሽግር ከለልይ ከምዝኽእል ይንገር።
ኩሉ ስነ-ጥበበኛ ነዚ ኣገልግሎት ኣብ https://www.lelanetwork.com ክረኽቦ ከምዝኽእል ክንሕብረኩም ንፈቱ። ስለዚ ህርመት ምስራቕ ዝተርፈሉ ግዜ ቀሪብና ኣሎና! እንቋዕ ሓጎሰና……. እዚ Platform ምሉእ ብምሉእ ብኤርትራውያን ዝውነን ምዃኑ ውን ደስ ዘብል ነገር’ዩ። ሰስኑልና!!!

ናይ ቀደም ብሉጻት ደርፊታት Contemporary hits ከምድላዮም ገይሮም ዝምስርሑ ደረፍቲ ውን ተዓዚብና ኣሎና። ምስ ባህልና ብምትእስሳር እንተ ወሓደ ንዝምልከቶ ኣካል ከፍቅዱ ይግባእ። ኣብዚ ግዜ እዚ ኣብቂዑ ብ PPR copyright (Public Performing Right) ወይ ድማ መሰል ክብረት ደረፍቲ ዝትከኣሉ ግዜ በጺሕና ኣሎና። በዚ ድማ ክሳብ 50 ሚታዊት ካብ ኣታዊታት ‘ቲ ዝተመስርሐ ደርፊ ናብ ወናኒ መበቆላዊ ደርፊ ይኣቱ፡፡ ኣብዚ ውዕል ተረባሒ ንምዃን ድማ Mechanical License ብምእታው ኣታዊታትካ ኣሻቡ ናብ ሕሳብ ዝምልከቶ ይወርድ።
እዞም ኣብ ማሕበራዊ ሜድያ ከምድላዮም ዝሰርቁ ውን Facebook content ID ዝብል ናይ መሰል ደራሲ ጉዳያት ከምዘሎ ምፍላጥ ጽቡቕ’ዩ። Account ናይ Facebook ምዕጻውን፡ ከቢድ ጉዳይ እንተኾይኑ ድማ ኣብ ዘየድልየኩምን ዘይትወጽዎን ቁጠባዊ ቅልውላው ከይትኣትዉ ምፍላጥ ኣድላይ’ዩ። ስለዚ’ስ ብዘይ ዙርያኻ ሸነን ሕደጉ ደኣ።

ንነብሱ እናሓባበላ ዝኸይድ ብዙሕ ሰብ ኣብ ዝፈርየሉ ዘሎ ዘመን በጺሕና ኣሎና። እቲ ዒፈል ወይ ‘ውን ጐርቢ ስነ ጥበበኛ እናሰወደ፡ እቲ ሓቀኛ ስነ-ጥበበኛ ድማ እናተደቝሰ እኸይድ ኣሎ። እቲ ሞያዊ መጽሓፍቲ ገንጺሉ ኣብ ጉግል ሰዓታት ወሲዱ፡ ናይ ትሕዝቶ ጌጋ ጥራይ ዘይኮነስ እንተላይ ሰብ ከየጋጊ መእንቲ ንሓንቲ ንእሽቶ ስራሕ ክደኽመላ እንክትርኢ፡ ገለ ድማ ዘይሓላፍነታዊን ዘይምዕሩይን ሓበሬታ ከይተሰከፉ ክዝርግሑ ይረኣዩ። ዓገብ!

ስለዚ ካብዚ ግዜ ጀሚሩ ኣብ ዕንባብኡ እንከሎ ዝጕዳእ ወይ ድማ ምስ ሸወተ ዝጉናእ ፍርያት ጥበብ ሃገርና ኣይክህሉን’ዩ። እፎይታ ነቶም ናይ ብሓቂ ጥበባውያን! ሕድሕዳዊ ምክብባር ስነ ጥባባኛታት ሃገርና ክሕይልን ሱር ዘለዎ ጽልኢ በኒኑ፡ ሱር ዘለዎ ፍቕሪ ከም ዘስፋሕፍሕ ርዱእ እዩ። ኩሉ ሰብ ድማ በብሞያኡ ነጢፉ ዝዓብየሉ ዘመን ዝመጽእ ዘሎ ይመስል፡፡ ኩሉ ፈላጥ ምዃን ምፍታን ይግደፎ፡ ምኽንያቱ ብዘይ ጠስምኻ ወለል ምስ ጠፍአ መሕብኢ ፌክ ጥበባውያን ክድምሰስ ስለ-ዝኾነ፡፡ ሃገርና ወናኒት ክኢላታትን ብቑዓትን ስነ-ጥበባውያን ዝምራሕ ኢንዱስትሪ ፊልምን ስነ-ጥበብዊ ስርሓትን ስለ-እትኸውን።

ኣብዚ ግዜ ልዕሊ ኩሉ ክተርፍ ዘለዎ ነገር፡ ክስቶ ብዙሕ ተራእያትሉ ብዝብል ሓሳብ፡ ተመሳሳሊ ስራሕ ሒዞም ዝቐርቡ ስነ-ጥበበኛታት ሒደት ኣይኮኑን/ናን።
ብፍላይ ‘ዚ ኣብ ዝተፈላለዩ ቪድዮ ክሊፕ ናይ ትግርኛ ዝርአ ዘሎ ኣብ ባር ተኣኪብካ ምስዕሳዕ ተዓዛቢ ከማርር ጥራይ ኢኻ ትሰምዕ። እዚ ድማ ‘ሰይ ሰይ’ እትብል ደርፊ ምስ ወጽአት’ዩ ብብዝሒ ክርአ ጀሚሩ ዘሎ። ዳይረክተራት…..በጃኻትኩም ፈጠራዊ ሓሳብ ዘለዎ ለውጢ ንደሊ ኣሎና። በዓል ካሜራ ወይ ኤዲተር እንተሓሚቖም እቲ ሕምቀት ናይ ዳይረክተራት ምዃኑ ክትፈልጡ ኣለኹም። ምኽንያቱ ንሳቶም ብኣኻትኩም ስለዝእዘዙ።

ብሓፈሻ ናይ ሃገርና ዓበይቲ ቻነላት ናይ YouTube ደሓን ዝኾነ ናይ Copyright ኣፍልጦ ዘለወን ኮይነን ረኺብናየን። ገለ ካብአን ኣብ Believe ዝበሃል Platform ትካል ውዕል ብምግባር ዝሰርሓ ኮይነን።
Ella Channel ድማ ናይ ገዛእ ርእሳ ናይ Copyright መሰል ድርሰት ከምዘለዋን ን 30 ዝበጽሓ ኤርትራውያን ቻነላት ኣገልግሎት ብሌላ ኔትዎርክ ከምእትህብ ክፈልጥ ክኢለ። ኣብ ቀጻሊ ድማ ካልኦት ቻነላት ዝሓሸን ዝበለጸን ተወዳዳርነት ንጥበባውያን ሃገርና ዝኸውን መደባት ሒዘን ክቐርባልና ንጽበ። 

እቲ ዝበለጸ ግን ኣብ ሃገርና ነዚ ናይ ኣእምሮ ንብረት (ረቂቕ ጥበብ) ኣፍልጦ ዝህብ ባንክ ወይ ትካል እንተዝኽፈት’ሞ እዞም ፈጠርቲ ጥበብ ንዘለዎም ሃብቲ ቀሲኖም መቐመጡ ነይሮም። ምኽንያቱ ንፈጠራዊ ስርሓቶም ምኽሪ ደልዮም ኣብ ዝኸድዎ ስለዝስረቑ። እቶም ከይተሰከፉ ዝሰርቁ በለጸኛታት ከኣ ከይተሰከፍካ ናብ ሕጊ ከተቕርቦም ምቐለለ ነይሩ።

Copyright ኣፋኲስና ከነቕርበልኩም ፍቲንና ኣሎና። ኣዝዩ ዝተሓላለኸን ሰፊሕን ምዃኑ እንዳሓበርና፡ ናይ ሃገርና ሕግታት መሰል ድርሰት እንታይ ይመስል ክፈልጥ ዝደሊ ሰብ እንተሃልዩ ብ pdf file ክንሰደሉ ከምንኽእል ክንሕብረኩም ንፈቱ።

ምስጋና ን

Temesghen Abraha
Yuel Tekle
Denden Harmony
Tesfit Abraham

ስእሊ፡ Fil Mon

ዕዳጋታ መርዓ ኣዲስ ኣበባን ካምፓላን

        ምስ ምኽፋት ዶባት ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ብዙሓት ደቂ-ኣንስትዮ ዝርከባኦም ኤርትራውያን መንእሰያት ናብ ኢትዮጵያ ከም ዝኸዱን፡ ገለ ድማ ናብ ኡጋንዳን ኬንያን ከምዝወረዱን ይፍለጥ። እዚ ድማ ኣብ ከተማታት ኣዲስ-ኣበባን ካምፓላን ልዑል ናይ ዲያስፖራ ናይ መርዓን ዕዳጋ-መርዓን process ዝኸፈተ ከምዝነበረ ይፍለጥ።

እዞም ምስ ሰላም ኤሪ-ኢትዮ ብሕጋዊ ኣገባብ ዝወጹ ብዙሓት መንእሰያት ብ ‘ዙር ኣቢ’ ከምዝፍለጡ ትፈልጡ’ዶ?
መብዛሕትኦም ካብ ኣውሮጳን ኣመሪካን ኣውስትራልያን ናብ ኣፍሪቃ ከይዶም መርዓት ዝቖልቡ ኣጓብዝ ገለ ሽግር ዘለዎም ምዃኖም ኩሉ ሰብ ዘውርያ ነገር’ያ። እንታይ ኮይኑ ኣፍሪቃ ወሪዱ፡ ኣብ ኣውሮጳ ጎራዙ የለዋን ድየን ዝብል ሕቶ ክለዓል ግድን’ዩ። መልሲ ነዓኹም………..
እዚ ግን ንብስድራ ዝግበር ጉዳያት መውስቦን ንናይ በሓቂ ፍቑራን ዝነበሩ ኣይምልከትን’ዩ።
ኣብ ዝሓለፋ ሒደት ኣዋርሕ ኣዝዩ ዝተጋነነ ብዝሒ መርዓታት ክካየድ ከምዝቐነየ ምንጪታት ካብ ከተማታት ኣዲስን ካምፓላን ይሕብሩ። እዚ ኩነታት ድማ ነቲ ብናጻ ዕዳጋ ከም ዝቕለስ ዝንገረሉ ዓዳጋታት ፕሮሰስ-መርዓ ምድፋእ ዋጋታትን ከምዝተራእየሉ ክፍለጥ ተኻኢሉ’ሎ። እዚ ሓድሽ ዝተሸነነ ዋጋታት ከምዚ ይመስል፦
በልጁም 16ሽሕ
ሽወደን 19 ሽሕ
ካናዳን ኣመሪካን ካብ 25-30 ሽሕ

              ኣብ ካምፓላ ዘሎ ናይ መርዓ ስነ-ስርዓት ብሃብታማት ናይ ጁባ ዝቕለስ ከምዝኾነ ይንገረሉ። ኣብዚ ግዜ’ዚ ድማ ካብ ክልተ ክሳብ ሰለስተ ሊሞዚን ተር ኣቢሎም ከምዝኸዱ ውን ይንገር። እታ ተሪፋ እትበሃል ናይ ዉልቂ ነፋሪት’ያ እምበር ሄሊኮፕተር’ሲ ኤርትራውያንን ተመርዕየሙላ’ዮም (youtube ተመልከቱ)። ስለ’ዚ ኣብ ኡጋንዳ ዘሎ ኩሉ ብሉጽ ነገር ተጠቒሞሙሉ’ዮም ። ስእልታት መርዓ ካምፓላ ኣዝዩ ደስ ዘብልን ፍሉይን’ዩ። ብፍላይ እቲ መሓዙትን ኣዕሩኽቲን ጥራይ ዝሰኣልዎ ስእሊ ድማ መዓልቲ ተፈልዩ ዝግበር ምዃኑ ይሕበር። ስለዚ ኣብ ርእሲ’ቲ ኣዝዩ ዝተሓላለኸ ናይ መርዓ ግዜን ሃለኽለኽን፡ ተወሳኺት ናይ ሃልኪ መዓልቲ ከምዝወሰኹ ተፈሊጡ’ሎ። ሓሙስ ወይ ዓርቢ ናብ ጂንጃ ወይ ምኞኞ ብምኻድ እትግበር ምዃናን፡ ብርክት ዝበለ ናይ ክራይ ክዳውንቲ ሒዝካ ብምኻድ ድማ እንዳለዋወጡ/ጣ ከም እትትግበር ድማ ይንገር።

ኣብ ኣፍሪቃ ዘለዉ ሰባት ከም ርዱእ ዝወስድዎ ነገር እንተሃልዩ፡ ካብ ኤውሮጳ ዝመጽኡ ጽቡቕ ወዝ ጥራይ ዘለዎም ኮይኖም ብዙሕ ገንዘብ ከምዘይብሎም’ዩ፡፡ ካብ ኣመሪካ ወይ ድማ ካብ ኣውስትራልያ ዝመጹ ግን ኣዝዮም ለጋሳትን ዳህራናትን ምዃኖም’ዮም ዝዛረቡ።
ብፍላይ ካብ ዓዲ-እንግሊዝ ዝመጹ ኣጋይሽ፡ ካብ እምብዛ ጤባ ምዃኖም፡ ምስ ካሜራ ማን ኣቐዲሞም ብዛዕባ ሕሳብ ብዙሕ ከምዝጨቓጨቑ ይውረ። እተን ናጻ ቐረጽ ዘእትውወን ዊስኪ ድማ መመክሒ ይጥቀሙለን ኢሎሞም። ሰብ-እንግሊዝ ……… እዚ ኹሉ ብጸሊም’ዶ ብጻዕዳ ስራሕ ኣሎ እትብልዎ ኣበይ ደኣ ‘ሎ እናበሉ እቶም ካምባናታት ጭልምልም እናበሉ ግዜኦም የሕልፉ።
ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዝኾነ ናይ መርዓ ጉዳይ ዘለዎ ሰብ Guest House (በዓል ምሉእ ንብረት ገዛ ንክራይ) ክሕዝ ግድን’ዩ። ምኽንያቱ ሆቴል ኣዝዩ ኣሸጋሪን፡ ክቡርን ስለ ዝኾነ ድማ ተመራጺ ኣይኮነን። ኣብዛ ከተማ በዓል ሰለስተ መደቀሲ ዘለዎ ገስት ሃውስ ንወርሒ ክሳብ 1ሽሕ ዶላር ኣመሪካ ከምዝበጽሕ ይፍለጥ።
        ሓደ ካሜራ ማን ከዕልለኒ እንከሎ፡ ሓንቲ ማእከላይ መልክዕ ዘለዋ ምጭውቲ ጓል ቅድሚ መርዓ ምስ ሰብኣያ ናይ ባነር ክትሰኣል ከላ ክትርእያ እንከሎኻን ኣብ መዓልቲ መርዓን ብዙሕ ፍልልይ ከምዘለዋ’ዩ ዝዛረብ። መብዛሕትአን ኣዋልድ ጸጉረን ደሓን እንከሎ ተለቃቢ ጸጉሪ Human hair እክገብራ፡ ገጻ ብርህ ዝበለ ሰዊት ዝመስል እንከሎ እትፈልጦን ዘይትፈልጦን ሓርጭ ገይራ ንገጻ ለቢጣ፡ ገለ ባምቡላ ዝመስል ዘይ-ተፈጥራዊኣዊ መልክዕ ከምዝህልዋ ኮይና ትውዕል።
ብዛዕባ ‘ዛ ጉዳይ ክሓስብ እንከለኹ፡ ምናልባት እተን ክሬም ወዲ ክሬም ዝልብጠአን መሓዙተን ይቐንኣ ከይኮና ዝብል ሓሳብ ኣሎኒ። እንታይ ደኣ’ሞ ክብል ጽቡቕ ነይርካ’ዶ መወዳእታኡ ሓሙኹሽቲ መሲልካ ትውዕል ኢኻ። ጸላኢና…….
ምስ ብዙሓት ቀረጽቲ ቪድዮ ናይ መርዓ ኣብ ዝገብርክዎ ዕላላት ኣዝዩ ዘገርም ነገራት እየ ረኺበ። እቲ ወዲ ዕንዝዝ ዝበለ እንተኮይኑ፡ መርዓት ንቀራጺ ቪድዮ፡ ሓወይ ኣይተገጥመኒ እንዶ ኖርማል ሕልፍ ሕልፍ በሎ ኢለን ትእዛዝ ከምዘመሓላልፋን፡ ገለ ውን ማራ ምሽ ፋራ እንዳበላ ከምዘዳክማኦ የዕሊሎሙኒ። ስደት ስዲ ኢልና ጥራይ ንሕለፎ። እቲ ዘፍርሕ ግን ገለ ካብዚ መርዓታት ናይ ብሓቂ ምዃኑ’ዩ። ብጊሓቱ ከምዚ ካብ ኮነ ንለይቱ ክትሓስቦ ዘስደምም ነገር’ዩ?!
         ኣብ ገለ ኣጋጣሚታት ውን ዝነብዓ መርዓውቲ ከምዘለዋን፡ እንታይ ደኣ ኣደኺ ዲኺ ዘኪርኪ ኢልካ ምስ ትሓተን? ግደፈኒ ነዓይ ካልአ’ዩ ዘንብዓኒ ዘሎ ኢለን ከም ዝምልሳ ይንገር። ሓደ ሮምዮ ጠንጢነን ይምርዓዋ ኣለዋ ማለት’ዩ። እቲ ጥልመት ግን ኣብ ቀዳማይ ዓለም ምስ ኣተዋ ውን ከምዝቕጽላኦ ይፍለጥ። በቃ ሂወት ፋሕ ትብለን። እዞም ከምዚ ዘጋጠሞም ድማ ኣብ ፈይስቡክ ብሕልፍ ዝበለ ምረት ንቸካይስ ከማርሩን ከዳኽሙን ይረኣዩ ኢሎሞም። ገለ ከኣ፡ ቁሒሞማ ከምብሓድሽ ይጅምሩ! ሂወት………….

        ፌክ መርዓ፡ ኦርጂናል ዝቕየረሉ ኩነታት ከምዘሎ ይፍለጥ። እቲ ሕሳብ ግን ከመይ ከምዝኸውን ዝነግረና ስኢንና። ዘይሓሰብካዮ ርኸብ! ኣይመርገም ኣይምረቓ!!
ኣብ ዓድና ለውጢ ምስ መጸ ዘሎ ኩነታትን ጨረታን መርዓ እንታይ ከምዝመስል ንኽትግምቶ ብዙሕ ኣሸጋሪ ኣይመስለኒን።
እሞ ኣብ ዕዳጋታት ካምፓላን ኣዲስን ዶ የራኽበና። ተሞክሮኹም ከኣ ኣካፍሉና።

ምስጋና ን Entisar Misgna
ስእሊ Fil Mon